Trẻ tự kỷ thường có biểu hiện hay la hét, dễ bị kích động, cáu gắt khi bé không thích, không vừa lòng hoặc có thể là bé đang mong muốn được chúng ta chú ý, quan tâm nhiều hơn. Khoa học đã nhận định chính bản thân của bé tự kỷ cũng không thể điều khiển hành động la hét bộc phát này.
Tìm hiểu 3 nguyên nhân khiến trẻ tự kỷ hay la hét
La hét là một trong những đặc điểm hành vi của trẻ tự kỷ, chuyên gia lý giải nguyên nhân có thể do:
1. Do bé không nói được, không thể giao tiếp
Bé tự kỷ thường gặp khó khăn khi sử dụng ngôn ngữ để diễn đạt những mong muốn hay nhu cầu của bản thân. Khi không thể sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp với mọi người xung quanh, truyền đạt suy nghĩ của bản thân sẽ khiến cho bé cảm thấy khó chịu. Lúc này bé sẽ bộc lộ ra ngoài với những hành vi tiêu cực như la hét, cáu gắt, ăn vạ… nhằm giải tỏa cảm giác buồn bực, khó chịu trong lòng.
2. Do nhạy cảm về giác quan, ngưỡng cảm giác
Trẻ tự kỷ thường rất nhạy cảm với âm thanh, mùi vị, màu sắc hay kết cấu của thức ăn… đều là những hạn chế trong việc xử lý các thông tin về giác quan. Vì vậy, bé thường bị nhạy cảm khi nghe âm thanh lớn, ăn các món ăn lại hay nhìn màu sắc lạ mắt… khiến trẻ thấy căng thẳng, khó chịu hơn, từ đó bộc phát hành vi la hét nhằm giải tỏa cảm xúc của bản thân.
Khi môi trường xung quanh ồn ào hay có nhiều người xung quanh làm phiền có thể khiến trẻ tự kỷ khó chịu, không chịu được. Bé la hét lúc này nhằm cảnh báo hay tố cáo hay phản đối khi bé cảm thấy không hài lòng.
3. Do rối loạn cảm xúc, bé không biết cách bộc lộ cảm xúc
Bé tự kỷ thường có cảm xúc không ổn định cũng như không biết cách bộc lộ tâm trạng, thể hiện tâm trạng của mình sao cho phù hợp. Các yếu tố tác động từ môi trường đều dễ khiến trẻ cảm thấy khó chịu. thay vì thể hiện sự buồn bực, phiền lòng thông qua các biểu cảm, nét mặt, trẻ sẽ có những hành động la hét, cáu gắt, đập phá đồ đạc và ăn vạ.
Nhìn chung, hành động la hét của trẻ tự kỷ thường do trẻ không nói được, không thể giao tiếp, trẻ bị rối loạn giác quan hay cảm xúc bất ổn. Trẻ la hét nhằm thu hút sự chú ý của mọi người. Những hành vi này thường được lý giải do sự rối loạn trong quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương.
Khi trẻ tự kỷ la hét là những gì trẻ cần làm ngay lập tức giúp giải phóng những căng thẳng cùng cảm xúc khi bị kích thích, hay hiểu theo ý nghĩa đặc biệt hơn đây chính là cách mà trẻ tương tác với thế giới quan. Vậy nên những lúc này cha mẹ cần hết sức bình tĩnh, nhận định, suy xét lại các vấn đề giúp tìm ra hướng giải quyết thích hợp.
Biện pháp xử lý nhanh khi trẻ tự kỷ hay la hét
Khi trẻ tự kỷ la hét có nghĩa là bé đang gặp phải những kích thích từ môi trường bên ngoài. Lúc này cha mẹ cần thực hiện các biện pháp đặc biệt giúp con yêu bình tĩnh hơn và ngưng hành vi la hét. Cha mẹ có thể tham khảo một số biện pháp xử lý nhanh sau đây:
Giúp con giữ bình tĩnh
Việc đầu tiên bố mẹ cần làm là giúp trẻ giữ bình tĩnh thông qua cử chỉ, ánh mắt cũng như những lời nói quan tâm, động viên. Điều này giúp cho trẻ cảm nhận được luôn có cha mẹ ở bên cạnh, trẻ vẫn luôn được an toàn. Tuy lời nói nhẹ nhàng nhưng vẫn cần nghiêm khắc để trẻ biết hành động la hét là không đúng, phải bày tỏ mong muốn bằng những cách khác.
Lưu ý: Không nên nuông chiều hay vỗ về trẻ quá mức sẽ khiến cho bé hình thành thói quen la hét, ăn vạ, gây chú ý để đạt được điều bản thân mong muốn.
Để ý, quan sát xem trẻ muốn gì
Trẻ tự kỷ thường gặp phải những hạn chế về ngôn ngữ, giao tiếp nên trẻ ít tương tác và khó có thể nói ra những nhu cầu, mong muốn của bản thân. Khi đã giúp con bình tĩnh hơn, cha mẹ cần quan sát, để ý xung quanh để biết con đang muốn gì.
Bản thân bé tự kỷ chỉ muốn sống trong thế giới của riêng mình, không có nhu cầu giao tiếp hay tương tác với bất cứ ai. Các thay đổi trong cuộc sống từ đơn giản nhất như kiểu tóc, đồ ăn, không gian sống… đều khiến bé khó thích nghi, gây khó chịu và bộc phát hành động la hét.
Bên cạnh đó, trẻ tự kỷ thường có giác quan vô cùng nhạy cảm, gặp bất cứ tác động nào từ môi trường cũng là cho trẻ cảm thấy khó chịu. Vì vậy mà bạn cần phải quan sát thật kỹ để hiểu được ý nghĩa từ hành động la hét của trẻ rồi mới có thể đưa ra hướng giải quyết thích hợp.
Xử lý vấn đề giúp trẻ ngừng la hét
Khi đã xác định được nguyên nhân dẫn đến trẻ tự kỷ hay có hành vi la hét, cha mẹ cần nhanh chóng xử lý vấn đề giúp trẻ ngưng lại hành vi này cũng như xây dựng cho trẻ các thói quen lành mạnh hơn.
- Nếu bé la hét để ăn vạ cần phải nói rõ để con hiểu hành vi đó không đúng với ngữ điệu vừa phải nhưng nghiêm khắc. Có thể giả vờ không quan tâm để trẻ thấy hành vi la hét không hiệu quả khi thu hút sự quan tâm từ người lớn.
- Nếu bé bất lực vì không thể bày tỏ mong muốn hay suy nghĩ của bản thân, bạn hãy ở bên vỗ về, an ủi để trẻ đỡ tủi thân. Khi con đã bình tĩnh hãy giúp trẻ bày tỏ những mong muốn của mình thông qua cử chỉ hoặc một số từ ngữ đơn giản.
- Khi không tìm ra nguyên nhân hoặc bé vẫn la hét không dừng thì có thể đánh lạc sự chú ý của con bằng cách rủ trẻ chơi một số món đồ chơi yêu thích. Bé sẽ bị thu hút và quên đi sự khó chịu trong lòng.
- Khi bé đã bình tĩnh, cha mẹ cần giải thích để trẻ hiểu hành vi la hét đó là không tốt. Bận có thể diễn tả lại những hành vi đó để trẻ hiểu những hành động này là xấu, không nên thực hiện. Đồng thời cần chủ động thực hiện các hành vi tốt cho bé học theo.
Khi trẻ tự kỷ đã nghe lời cũng như bày tỏ thiện chí hợp tác, thay đổi, bạn cần khen ngợi giúp bé hình thành những thói quen tốt.
Lưu ý một số việc cần tránh khi trẻ tự kỷ hay la hét
Hành động hay la hét, cáu kỉnh, đập đồ, ở trẻ tự kỷ là điều khó tránh trong cuộc sống hàng ngày. Nếu cha mẹ có biện pháp xử lý đúng cách sẽ giúp trẻ thay đổi những hành vi tiêu cực này. Dưới đây là một số lưu ý bạn cần tránh để không khiến tình trạng của con nghiêm trọng hơn:
- Tuyệt đối không quát mắng khi bé tự kỷ la hét. Việc to tiếng không làm trẻ thấy sợ hãi mà còn cảm thấy việc la hét của bản thân là bình thường, lâu dần sẽ hình thành thói quen la hét thường xuyên.
- Tuyệt đối không dùng bạo lực với trẻ bởi sẽ khiến bé thấy thiếu an toàn, càng làm hành vi quá khích nghiêm trọng hơn.
- Không trách phạt trẻ nghiêm khắc và nặng nề quá, thay vào đó bạn nên giải thích nhẹ nhàng giúp trẻ hiểu hành vi của mình là không đúng, từ đó có thái độ hợp tác để sửa đổi.
- Tuyệt đối không chiều chuộng quá mức để trẻ có thái độ lấn lướt bố mẹ. Từ đó trẻ sẽ hình thành thói quen la hét mỗi khi bức bối trong lòng để đạt được mục đích thay vì giao tiếp bình thường.
Tóm lại, bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn các thông tin về việc trẻ tự kỷ hay la hét cũng như tư vấn những phương pháp giải quyết phù hợp. Hy vọng sẽ mang lại cho bạn những thông tin hữu ích. Hãy để lại bình luận phía dưới nếu bạn cần được tư vấn, hỗ trợ thêm nhé!
