Chậm nói đơn thuần là tình trạng trẻ chậm phát triển ngôn ngữ so với mốc tuổi, bên cạnh đó bé vẫn hiểu và tập trung khi người đối diện giao tiếp. Tình trạng này nếu không được can thiệp kịp thời sẽ để lại những ảnh hưởng nhất định cho trẻ sau này. Mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây để biết dấu hiệu nhận biết và cách can thiệp tình trạng này.
Tìm hiểu về trẻ chậm nói đơn thuần
Trẻ chậm nói đơn thuần là trường hợp những đứa trẻ vẫn có thể hiểu người xung quanh nói những gì nhưng không thể diễn đạt những gì mình muốn nói ra ngoài bởi vốn từ ngữ ít ỏi. Ngoài ra, những đứa trẻ bị tình trạng này rất khó giao tiếp hoặc muốn giao tiếp nhưng không biết diễn đạt như thế nào, đôi khi chỉ nói được 1 từ. Tuy nhiên, những trẻ bị tình trạng này vẫn có một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần hoàn toàn bình thường.
Dấu hiệu nhận biết chậm nói đơn thuần.
Việc phân biệt được đúng trẻ chậm nói đơn thuần và trẻ chậm nói tự kỷ sẽ giúp ba mẹ sớm có những biện pháp can thiệp, tránh những ảnh hưởng sau này tới sự phát triển của bé:
Những đứa bị trẻ chậm nói đơn thuần thường có những biểu hiện như:
Theo các chuyên gia, trẻ chậm nói đơn thuần sẽ có dấu hiệu về chậm vận động như chậm đi. Tuy nhiên, không phải hoàn toàn mà vẫn sẽ có nhiều trường hợp trẻ chậm nói đơn thuần nhưng vẫn có thể hoạt động một cách bình thường.
Thêm nữa, trẻ chậm nói đơn thuần có thể sẽ có thể chậm về ngôn ngữ, chậm vận động hoặc chậm cả hai.
Ngoài ra, nếu trẻ có cả dấu hiệu về chậm nhận thức thì rất có thể trẻ đã mắc phải tình trạng chậm nói tự kỷ.
Đối với những trẻ có nguyên nhân rõ ràng từ lúc mẹ mang thai và có dấu hiệu ảnh hưởng đến vận động của trẻ thì sẽ cần được can thiệp sớm để cải thiện tình trạng. Thời gian can thiệp có thể là từ khi bé được 1 tháng tuổi.
Những đứa trẻ chậm nói đơn thuần thường có những biểu hiện sau:
- Trẻ sở hữu vốn từ ít, chủ yếu là ở dạng từ đơn
- Trẻ có thể nói được nhưng rất ít khi nói và thường bị ép mới nói.
- Trẻ chỉ nói khi yêu cầu người khác một thứ gì đó, trẻ hay la hét khi không vừa ý.
- Trẻ có thể nghe hiểu làm theo lời bố mẹ nhưng vẫn thích làm theo ý mình hơn.
- Trẻ em chậm nói nhưng có thể hiểu hết mọi thứ xung quanh, nhận thức tốt, nhiều bé còn rất nhanh nhạy.
- Không có các hành vi bất thường và rất dễ hòa đồng với các bạn mới quen.
Ngoài ra, để cho các bậc cha mẹ có thể nắm rõ thông tin. Dưới đây là những biểu hiện chi tiết của chậm nói đơn thuần qua từng độ tuổi.
- Khi trẻ hơn 3 tháng tuổi: Không thể tạo ra được các âm thanh đơn giản
- Khi trẻ 6 – 9 tháng tuổi: không nói được âm baba, mama hoặc những từ ngữ đơn giản khác đã có sự gần gũi với trẻ từ khi sinh ra.
- Khi trẻ 12 tháng tuổi: trẻ không có vốn từ đơn và không thể gọi tên các vật dụng quen thuộc trong ngồi nhà của mình.
- Khi trẻ từ 12 đến 15 tháng tuổi: trẻ không có vốn từ đơn nào và không bắt chước được những âm thanh đơn giản nhất. Ngoài ra, trẻ thường dùng hành động như chỉ tay, gật đầu, lắc đầu để thể hiện mong muốn của mình.
- Khi trẻ 18 đến 24 tháng tuổi: Trẻ chưa chỉ và gọi tên được những đồ vật quen thuộc và chưa nói được những từ ghép. Trẻ cũng không đặt được những câu hỏi đơn giản và khó khăn trong việc hiểu lời người khác nói, có phản ứng chậm với những câu hỏi thông thường.
- Khi trẻ 24 tháng tuổi: trẻ không nói được ít nhất 25 từ ngữ đơn giản.
- Khi trẻ 30 tháng tuổi: trẻ không nói được những cụm từ có ít nhất 2 từ trở lên hoặc không kết hợp được những từ đơn lại với nhau để nói được câu hoàn chỉnh.
- Khi trẻ 36 tháng tuổi: trẻ có vốn từ ngữ ít ỏi và nói được ít hơn 200 từ. Khi muốn đồ vật sẽ không gọi tên chúng mà sẽ ra hiệu bằng các hành động khác nhau như bằng ánh mắt, chỉ tay… rất khó để trẻ giao tiếp với người khác, kể cả người đó là người cực kỳ gần gũi với trẻ.
- Từ sau 36 tháng tuổi trở đi: trẻ không muốn nói lại những từ ngữ đã được dạy. Kể cả là những từ ngữ đơn giản, dễ phát âm.
Ngoài ra, các phụ huynh có thể tham khảo các dấu hiệu của trẻ chậm nói tự kỷ có gì khác so với chậm nói đơn thuần. Điều này giúp cha mẹ có thể sớm phát hiện các vấn đề của con.
Trẻ bị chậm nói tự kỷ sẽ có những biểu hiện sau:
- Trẻ được 12 tháng tuổi nhưng chưa biết bập bẹ và không chỉ trỏ ngón tay để gây chú ý.
- Khi đến 16 tháng tuổi mà trẻ không nói được bất kỳ từ nào.
- Khi 24 tháng tuổi trẻ không nói được câu nào gồm 2 từ.
- Vào khoảng từ 14 đến 16 tháng tuổi trẻ có một số kỹ năng về ngôn ngữ nhưng sẽ tự nhiên mất hẳn và có thể xuất hiện trở lại sau một trận ốm, ngã, lên sởi…
- Trẻ không muốn kết bạn, trẻ không giao tiếp với người lạ. Không hứng thú với các đồ chơi, trò chơi…
- Trẻ không có phản ứng lại sau khi được người khác gọi tên
- Trẻ không có động tác dơ tay đòi bố mẹ bế.
- Không thích người khác động vào người mình.
- Trẻ chậm nói hay ăn vạ, khi giận dữ có thể hét chói tai, đập tay xuống sàn, vào tường hoặc bứt tóc…
Việc sớm nhận biết các dấu hiệu trẻ em chậm nói đơn thuần có thể giúp các bậc phụ huynh sớm có những biện pháp can thiệp, tránh những tình trạng nguy hiểm, di chứng sau này có thể xảy ra với bé.
Nguyên nhân gây ra tình trạng trẻ chậm nói đơn thuần
Hiện nay vẫn chưa thể xác định những nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng chậm nói đơn thuần ở trẻ. Tuy nhiên, thông qua những trẻ mắc phải tình trạng này, các chuyên gia đã sơ bộ tổng kết được những giả định về nguyên nhân sau:
Trẻ sinh thiếu tháng
Trên thế giới đã có một số nghiên cứu chứng minh trẻ sinh trẻ sinh thiếu tháng có nguy cơ bị chậm nói đơn thuần. Thậm chí, ở một số trường hợp trẻ còn có những biểu hiện của chứng rối loạn tăng động giảm chú ý.
Thực tế là những đứa trẻ sinh non sẽ có hệ thống miễn dịch kém và các cơ quan chưa hoàn thiện đầy đủ. Não bộ cũng chưa được phát triển toàn diện mà đã phải ra đời. Vì vậy, ngoài việc chú ý đến sức khỏe của trẻ, cha mẹ cần lưu ý đến việc phát triển bình thường trí não cho bé. Điều này sẽ giúp con có khả năng giao tiếp cũng như các mốc phát triển ngôn ngữ bình thường qua từng độ tuổi.
Cho trẻ tiếp xúc tivi và điện thoại từ sớm
Hiện nay, mỗi khi trẻ quấy khóc, lười ăn phụ huynh thường cho con xem tivi, điện thoại để dỗ dành. Điều này là một nguyên nhân gây ra tình trạng chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ.
Gần đây, Tiến sĩ Madigan của trường Đại học Calgary, Canada đã có một nghiên cứu ở 19.000 trẻ em có độ tuổi trung bình từ 3 đến 4 tuổi và chứng minh được rằng thời gian sử dụng thiết bị màn hình điện tử có liên quan đến tình trạng trẻ chậm nói.
Vì vậy, cha mẹ cần hạn chế thời lượng xem tivi, điện thoại của con. Nên giới hạn từ 30 phút đến 1 tiếng/ngày là hợp lý.
Trẻ bị chậm nói đơn thuần có đáng lo ngại không?
Trẻ chậm nói đơn thuần nếu không được can thiệp sớm và can thiệp đúng cách thì tình trạng này có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sự phát triển chung của trẻ sau này.
Tác giả Maura R Mclaughlin – Trường Y thuộc Đại học Virginia, Hoa Kỳ đã có một nghiên cứu chứng minh rằng: trẻ chậm nói đơn thuần sẽ bị chậm phát triển ngôn ngữ so với độ tuổi. Điều này làm gia tăng những khó khăn và hạn chế về năng lực đọc, viết và đặc biệt là khả năng hòa nhập xã hội của trẻ.
Ngoài ra, tác giả Julia R Irwin hiện đang công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Trẻ em của Trường Đại học Yale, Hoa Kỳ thì trẻ chậm nói đơn thuần thường sẽ gặp những khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc và các vấn đề về giao tiếp xã hội. Nếu điều này kéo dài, sẽ dẫn đến trẻ dễ dàng chán nản, buồn phiền, thu mình với mọi người xung quanh. Một số trường hợp còn bị mắc chứng trầm cảm.
Tình trạng chậm nói có thể có những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ nhưng nhiều cha mẹ lại ít để ý để kịp thời can thiệp. Nhiều phụ huynh còn cho rằng đây là biểu hiện bình thường và có thể tự khỏi.
Nhiều trường hợp con đã 18 tháng tuổi nhưng chưa nói thì phụ huynh lại nghĩ đợi một thời gian nữa là con biết nói. Chính sự chủ quan này đã làm lỡ mất giai đoạn vàng để có những biện pháp can thiệp, phát triển ngôn ngữ cho trẻ giúp con có những giai đoạn phát triển bình thường sau này.
Biện pháp khắc phục tình trạng trẻ bị chậm nói đơn thuần
Trẻ chậm nói đơn thuần có thể cải thiện nếu như được phát hiện sớm và được can thiệp bằng những phương pháp phù hợp và hiệu quả nhất.
Trên thực tế, trẻ chậm nói đơn thuần chỉ bị chậm ngôn ngữ hơn so với độ tuổi của mình và hoàn toàn có khả năng khắc phục theo thời gian nếu như được can thiệp kịp thời.
Đối với những trẻ bị chậm nói đơn thuần thì âm ngữ trị liệu là phương pháp phù hợp và hiệu quả nhất về luyện nói cho trẻ chậm nói.
Khi được trị liệu ngôn ngữ trẻ sẽ có những nhận thức mới về ngôn ngữ, lời nói và phát âm chính xác các câu chữ. Ngoài ra, trẻ cũng có thể ghi nhớ được những gì đã học và học được những điều mới.
Ngoài ra, trẻ cũng sẽ học được những kỹ năng miêu tả, diễn đạt, trình bày suy nghĩ, kể chuyện…
Trẻ chậm nói đơn thuần là đã đang chậm ngay từ các mốc đơn giản. Điều này có nghĩa là trẻ đang ở dưới mức độ phát triển ngôn ngữ so với độ tuổi. Trẻ sẽ phải mất một thời gian khá dài để có thể dần đuổi kịp. Chính vì vậy mà cha mẹ nên kiên nhẫn, tập trung dành thời gian cho con để con có thể dần cải thiện những khả năng về ngôn ngữ.
Tùy độ tuổi và tình trạng chậm nói đơn thuần của trẻ mà các chuyên gia, bác sĩ sẽ có những phương pháp trị liệu khác nhau để đảm bảo được hiệu quả.
Bài viết trên đây là câu trả lời cho câu hỏi chậm nói đơn thuần có đáng lo ngại không và biện pháp can thiệp khi bé bị tình trạng này. Hy vong, qua bài viết, các bậc phụ huynh đã nắm rõ được dấu hiệu của chậm nói đơn thuần và những biện pháp khắc phục. Việc khắc phục tình trạng này cần thời gian dài nên các cha mẹ hãy kiên nhẫn cho đến khi bé bị chậm nói đơn thuần được giải quyết triệt để nhé.
