Nói ngọng là một trong những biểu hiện rối loạn ngôn ngữ ở trẻ. Nhiều cha mẹ không biết phải làm sao khi con nói ngọng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm cho cha mẹ thông tin về trẻ nói ngọng để cha mẹ có thể bình tĩnh và đưa ra phương án khắc phục phù hợp với trẻ.
Nguyên nhân nói ngọng ở trẻ
Có rất nhiều câu trả lời cho thắc mắc vì sao trẻ nói ngọng của cha mẹ, có thể là do bẩm sinh hoặc cũng có thể là do các nguyên nhân khác. Dù cho bất kỳ nguyên nhân nào mà trẻ nói ngọng không được can thiệp kịp thời thì sẽ dẫn đến những hậu quả khó lường khi trưởng thành. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây ra nói ngọng ở trẻ:
- Trẻ bị dị tật ở môi: Một số trẻ sinh ra đã có những khiếm khuyết ở miệng như: hở hàm ếch, răng mọc lệch, dính thắng lưỡi, khớp cắn ngược,… gây ảnh hưởng đến việc nói và phát âm dẫn đến trẻ nói ngọng.
- Trẻ bị khiếm khuyết: Các trẻ bị bại não, có dấu hiệu thần kinh, giảm thính lực do dị tật ở tai,… có khả năng nói ngọng cao.
- Trẻ nghe kém: Nghe kém do bẩm sinh, viêm tai giữa mãn tính hoặc viêm xoang cũng khiến cho trẻ gặp khó khăn trong việc lắng nghe âm thanh và có khả năng nói ngọng rất cao.
- Trẻ mắc các bệnh về đường hô hấp: Việc mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp khiến bé thường xuyên thở bằng miệng, lâu ngày sẽ gây ảnh hưởng đến việc phát âm của trẻ dần dần sẽ dẫn đến nói ngọng.
- Do thói quen: Trẻ có dấu hiệu nói ngọng ngay từ giai đoạn tập nói nhưng phụ huynh lại không chỉnh sửa đúng phát âm cho trẻ sớm (trước 6 tuổi) dần dần sẽ hình thành thói quen nói ngọng cho đến lúc trưởng thành.
- Ngậm núm vú giả: Ngậm núm vú giả sẽ khiến cho lưỡi của trẻ có xu hướng thè ra ngoài nhiều hơn. Khi nói chuyện, lưỡi của trẻ cũng có xu hướng như vậy khiến cho âm thanh bị lệch chuẩn.
- Bắt chước: Trong quá trình trẻ tập nói trẻ hay tiếp xúc với các bạn bị nói ngọng và trẻ có xu hướng bắt chước theo.
- Rối loạn hành vi: Do phụ huynh cho trẻ chơi game và xem tivi quá nhiều khiến trẻ có xu hướng tiếp thu ngôn ngữ qua nhìn – nói dẫn đến thính giác không được kích thích gây ra rối loạn ngôn ngữ khi nói kèm theo các triệu chứng như cáu giận, la hét, tăng động.
Cách chữa nói ngọng cho trẻ
Trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 4 tuổi nói ngọng là điều hoàn toàn bình thường nhưng nếu qua độ tuổi đó mà trẻ vẫn còn nói ngọng thì cha mẹ cần xem xét đưa trẻ đến gặp các chuyên gia âm ngữ để giúp bé trị liệu kịp thời nhất. Điều quan trọng nhất khi chữa nói ngọng cho trẻ là phải tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng này cho trẻ. Bởi vì cách chữa nói ngọng cho trẻ sẽ được xác định bằng nguyên nhân.
Ngoài ra, những trường hợp nói ngọng do bệnh lý bẩm sinh cần có các biện pháp can thiệp sớm giúp trẻ cải thiện khả năng nói của mình. Nếu trẻ không được can thiệp kịp thời, trẻ sẽ gặp những khó khăn, hạn chế trong việc bày tỏ quan điểm và cảm xúc khiến cho trẻ có những hành vi không không phù hợp như chán nản, nổi nóng, căng thẳng, gây hấn, mất tự tin và ngại giao tiếp.
Hầu hết các trường hợp nói ngọng ở trẻ đều được điều trị bằng phương pháp ngôn ngữ trị liệu. Tuỳ vào tình trạng nói ngọng và nguyên nhân vì sao trẻ nói ngọng mà các chuyên gia trị liệu sẽ đưa ra các bài tập trị liệu khác nhau, phổ biến nhất là các bài tập chữa ngọng L và N để… phù hợp với tình trạng các bé. Cách điều trị này giúp cho bé thay đổi về cách phát âm, cách sử dụng lưỡi từ đó khiến trẻ nói rõ và phát âm chuẩn hơn.
Để việc điều trị nói ngọng cho trẻ phát huy hiệu quả tốt nhất thì cha mẹ cũng cần lưu ý những điều sau:
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người nói ngọng.
- Không gây áp lực, căng thẳng cho trẻ, luôn giữ cho trẻ có tình thần thoải mái nhất có thể.
- Tạo cơ hội cho bé tham gia các hoạt động ngoại khóa giúp trẻ tăng khả năng giao tiếp với mọi người.
- Dùng từ và phát âm chuẩn khi trò chuyện, đọc sách, hát và vui chơi với trẻ.
- Kiên nhẫn và chậm rãi chỉ bé cách phát âm sao cho chuẩn nhất.
- Không nên nhại lại cách mà trẻ nói ngọng phát âm.
- Cùng chơi với trẻ những trò chơi luyện phát âm giúp trẻ mau chóng cải thiện tình trạng nói lắp.
Trên đây là toàn bộ những thông tin có ích cho cha mẹ trong việc điều trị nói ngọng cho trẻ. Mong rằng, qua bài viết này cha mẹ đã biết mình phải làm gì cho con khi trẻ nói ngọng.
