Để phát triển toàn diện về trí tuệ và thể chất, trẻ em cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Ngoài chế chế độ dinh dưỡng đầy đủ nhu cầu năng lượng, Vitamin và khoáng chất là thành phần không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của trẻ. Vậy vai trò của vitamin và khoáng chất chất cho trẻ là gì? Sử dụng thế nào đạt được hiệu quả?
Vai trò của vitamin và khoáng chất với sự phát triển của trẻ
Tuy chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ trong cơ thể nhưng vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sống của trẻ. Một số vai trò của vitamin và khoáng chất như:
- Tác động đến sự tăng trưởng và phát triển của hệ cơ, xương, khớp.
- Điều hòa các quá trình trao đổi chất, chuyển thức ăn thành năng lượng cho các hoạt động sống hàng ngày.
- Duy trì hoạt động ổn định ở các cơ quan: Tim, gan, phổi, tiêu hóa,…
- Đóng vai trò như chất xúc tác, giúp thức ăn biến đổi dễ dàng hơn.
- Phối hợp cùng chất đạm, chất béo, tinh bột,… để thực hiện chức năng của cơ thể.
- Điều hòa, giữ thăng bằng nội môi trong cơ thể.
Khi bữa ăn trong chế độ ăn không đủ các chất dinh dưỡng, cơ thể sẽ có những triệu chứng:
- Trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn hơn như: Viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm trùng đường ruột.
- Dễ gặp chứng rối loạn tiêu hóa, ợ chua, táo bón.
- Rối loạn giấc ngủ
- Giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng
- Hệ cơ xương kém phát triển dẫn đến chậm tăng trưởng thể chất
- Ngoài ra, thiếu sắt, canxi, kẽm còn gây ra nhiều vấn đề như trẻ chậm phát triển trí tuệ, chiều cao.
Khi nào trẻ cần bổ sung vitamin và khoáng chất?
Tuy cần thiết nhưng nếu bổ sung quá nhiều vitamin và khoáng chất cho trẻ có thể gây ra sự mất cân bằng, giảm hấp thu. Thực tế trẻ được chỉ định bổ sung vitamin và khoáng chất trong một số trường hợp sau:
- Trẻ lười ăn hoặc chế độ dinh dưỡng không cân đối.
- Trẻ có các dấu hiệu chậm tăng trưởng
- Những trẻ không tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời nên cơ thể không có đủ vitamin
- Trẻ mắc các bệnh mãn tính làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất. Ví dụ trẻ mắc bệnh gan sẽ không hấp thu được mỡ nên phải bổ sung các vitamin tan trong mỡ như A, D, E, K. Những trẻ bị thiếu máu huyết tán (Thalassemia) thì nên được bổ sung acid folic.
- Ngoài ra, những trẻ đang thực hiện chế độ giảm cân hoặc kiêng khem quá kỹ. Ví dụ những trẻ ăn chay trường (tránh tất cả các chế phẩm từ thịt, trứng, sữa và chế phẩm từ sữa) nên được bổ sung vitamin B12, sắt, vitamin D…
Các nhóm thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất cho trẻ mà mẹ nên biết
Tùy theo độ tuổi, giới tính, mức độ vận động và tăng trưởng mà nhu cầu về vitamin và khoáng chất cho trẻ là khác nhau. Nhìn chung, theo tư vấn dinh dưỡng của các chuyên gia, mỗi bữa ăn của trẻ nên có đủ 4 nhóm chất (chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất). Các nhóm vitamin và khoáng chất trẻ nên được bổ sung như sau:
Vitamin A
Vitamin A rất tốt cho sự phát triển của trẻ, đặc biệt là giảm nguy cơ các bệnh về mắt, da, niêm. Loại vitamin này có chứa nhiều trong những loại thực phẩm như gan, trứng, sữa, các loại rau trái cây có màu xanh hoặc vàng (rau diếp, cà rốt, cà chua, bí đỏ, đu đủ,…). Nên bổ sung các loại thực phẩm này cho trẻ.
Vitamin B
Loại vitamin này đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển hệ thần kinh, móng, da và tóc của trẻ. Vitamin B có nhiều trong thịt, cá, trứng, cám gạo, ngũ cốc nguyên hạt, nấm, rau bina, rau diếp, bơ, phomai…
Vitamin C
Vitamin C giúp cơ thể tăng sinh collagen, tăng sức đề kháng, tăng hấp thu các vi chất khác như sắt, kẽm. Bổ sung vitamin C bằng nhiều loại rau củ quả như cam, chanh, quýt, ổi, cà chua, bông cải xanh, rau cải…
Vitamin D
Vitamin D có vai trò quan trọng trong hình thành cấu trúc xương, phát triển chiều cao cho trẻ. Loại vitamin này có nhiều trong ngũ cốc, sữa và các chế phẩm từ sữa, cá, trứng, dầu cá, … hoặc tự tổng hợp khi cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Vitamin E
Không chỉ giúp trẻ tăng cường miễn dịch, vitamin E còn bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại. Vitamin E có nhiều trong các loại thực phẩm như hạnh nhân, hạt dẻ, rau bina, bông cải xanh, măng tây,…
Vitamin K
Vitamin K làm giảm quá trình đông máu,giúp bé khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Có thể tìm thấy vitamin K trong trứng, măng tây, ngò tây, cần tây, bông cải xanh, dưa chuột, dầu oliu, trái cây sấy khô.
Sắt
Sắt đảm nhiệm vai trò giúp trẻ phát triển về trí tuệ, thể chất, giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn. Bổ sung sắt cho trẻ từ thịt đỏ, cá, gan, trứng, bơ, khoai tây, bông cải xanh, đậu nành, rau bó xôi và các loại rau xanh đậm.
Canxi
Canxi giúp cho hệ xương, khớp, răng của trẻ được phát triển khỏe mạnh, vững chắc. Nguyên tố canxi được cung cấp từ những thực phẩm như hải sản cua, tôm, cá, ốc, các loại đậu như đậu nành, mộc nhĩ, vừng, rau ngót, sữa và các chế phẩm từ sữa. Trong năm đầu đời, sữa mẹ và sữa công thức thường là nguồn bổ sung canxi tuyệt vời với trẻ.
Kẽm
Kẽm là dưỡng chất có chứa nhiều trong những thực phẩm như thịt bò, thịt gà, hải sản, cá, trứng, các loại đậu, sữa tươi, phô mai. Những thực phẩm này đều chứa nhiều sắt.
Trên đây là cập nhật những vitamin – khoáng chất thiết yếu cho trẻ em. Chúng ta cần phải cung cấp chế độ ăn đầy đủ, đa dạng cho trẻ để trẻ không thiếu hụt các vitamin khoáng chất.
